Η αντίστροφη μέτρηση έφθασε στο τέλος της. Ύστερα από πολύμηνη προεργασία ο υπουργός αναπληρωτής Περιβάλλοντος, Σταύρος Καλαφάτης, παρουσιάζει σήμερα το σχέδιο νόμου «Αντιμετώπιση αυθαίρετης δόμησης και περιβαλλοντικό ισοζύγιο», το οποίο πρόκειται ουσιαστικά να αντικαταστήσει το νόμο για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων (Ν. 4014/11).
Φιλοδοξία της ηγεσίας του ΥΠΕΚΑ είναι το νομοσχέδιο να τεθεί σε ολιγοήμερη δημόσια διαβούλευση και να πάρει το δρόμο προς τη Βουλή, με στόχο να ψηφιστεί και να αποτελέσει νόμο του κράτους μέχρι τις 31 Μαΐου 2013, οπότε και λήγει η προθεσμία υποβολής των αιτήσεων βάσει του ισχύοντος νόμου. Μέχρι την εν λόγω ημερομηνία αναμένεται να έχει τεθεί σε ισχύ και το Προεδρικό Διάταγμα για την ταυτότητα των κτιρίων, προκειμένου οι δύο ρυθμίσεις να τρέξουν παράλληλα.
Βασικό πυλώνα της νέας ρύθμισης αποτελεί η κατηγοριοποίηση των αυθαιρέτων ανάλογα με το μέγεθος της παράβασης. Με τον τρόπο αυτό, θα δοθούν οριστικοί τίτλοι νομιμότητας στα κτίσματα με μικρές παραβάσεις. Ουσιαστικά, τα αυθαίρετα θα χωριστούν σε τρεις βασικές κατηγορίες, κάθε μία από τις οποίες θα αποτελείται από περισσότερες υποκατηγορίες.
- Η πρώτη βασική κατηγορία θ' αφορά τις μικρές πολεοδομικές παραβάσεις, όπως για παράδειγμα οι πέργκολες, τα μπάρμπεκιου και η διαφορετική διαμερισμάτωση ενός κτιρίου, Για τη νομιμοποίηση τους θα αρκεί η πληρωμή του παραβόλου που προβλέπεται από το νόμο της τακτοποίησης και κατόπιν η δήλωση του «τακτοποιημένου» χώρου στην ταυτότητα του κτιρίου.
- Στη δεύτερη θα κατατάσσονται αυθαιρεσίες που βρίσκονται εντός του περιγράμματος κτιρίου που έχει ανεγερθεί με νόμιμη άδεια, όπως οι ημιυπαίθριοι και τα υπόγεια που έχουν αλλάξει χρήση. Στα κτίρια αυτά, ο νέος νόμος θα παρέχει τη δυνατότητα πλήρους νομιμοποίησης, μέσω της καταβολής του ενιαίου ειδικού προστίμου, όπως αυτό προβλέπεται σήμερα, και τη δήλωση της «τακτοποιημένης» πολεοδομικής αυθαιρεσίας στην ταυτότητα του κτιρίου.
- Η τρίτη κατηγορία θα περιλαμβάνει τα εξ ολοκλήρου αυθαίρετα κτίσματα και εκείνα με μεγάλες υπερβάσεις δόμησης. Τα αυθαίρετα αυτά, δεν θα μπορούν να αποκτήσουν οριστικούς τίτλους νομιμότητας, αλλά θα έχουν τη δυνατότητα να διατηρηθούν για 30 χρόνια, όπως δηλαδή προβλέπει και ο ισχύων νόμος 4014/11.
Φιλοδοξία της ηγεσίας του ΥΠΕΚΑ είναι το νομοσχέδιο να τεθεί σε ολιγοήμερη δημόσια διαβούλευση και να πάρει το δρόμο προς τη Βουλή, με στόχο να ψηφιστεί και να αποτελέσει νόμο του κράτους μέχρι τις 31 Μαΐου 2013, οπότε και λήγει η προθεσμία υποβολής των αιτήσεων βάσει του ισχύοντος νόμου. Μέχρι την εν λόγω ημερομηνία αναμένεται να έχει τεθεί σε ισχύ και το Προεδρικό Διάταγμα για την ταυτότητα των κτιρίων, προκειμένου οι δύο ρυθμίσεις να τρέξουν παράλληλα.
Βασικό πυλώνα της νέας ρύθμισης αποτελεί η κατηγοριοποίηση των αυθαιρέτων ανάλογα με το μέγεθος της παράβασης. Με τον τρόπο αυτό, θα δοθούν οριστικοί τίτλοι νομιμότητας στα κτίσματα με μικρές παραβάσεις. Ουσιαστικά, τα αυθαίρετα θα χωριστούν σε τρεις βασικές κατηγορίες, κάθε μία από τις οποίες θα αποτελείται από περισσότερες υποκατηγορίες.
Όσον αφορά, τώρα, εκείνους που έχουν ήδη «τακτοποιήσει» κάποια αυθαιρεσία μικρού ή μέσου μεγέθους μέσω του ν. 4014/11 ή του 3843/10, θα πρέπει να τη δηλώσουν στην ταυτότητα κτιρίου, χωρίς άλλο παράβολο ή πρόστιμο, ώστε να τη νομιμοποιήσουν. Αυτοί δηλαδή που ήδη έχουν ενταχθεί στις ρυθμίσεις των υφιστάμενων νόμων για ημιυπαίθριους και αυθαίρετα, θα ενταχθούν στις ρυθμίσεις του νέου νόμου χωρίς να χρειαστεί να πληρώσουν επιπλέον χρήματα.
Ως κόκκινη γραμμή και για τη νέα ρύθμιση οριοθετείται η 28η Ιουλίου 2011. Αυτό σημαίνει ότι όσα κτίσματα δεν είχαν ολοκληρώσει το σκελετό τους μέχρι την ημερομηνία αυτή, δεν μπορούν να ενταχθούν ούτε στον τρέχοντα νόμο ούτε στον νέο που παρουσιάζεται σήμερα.
Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει, επίσης, οριστική λύση για όσα αυθαίρετα έχουν ανεγερθεί πριν από το 1975 και ευνοϊκές ρυθμίσεις για εκείνα που χτίστηκαν από το 1975. Η ηγεσία του ΥΠΕΚΑ προτίθεται να διευκολύνει τους ιδιοκτήτες αυθαιρέτων προ του 1975, που δεν έχουν στα χέρια τους οικοδομική άδεια. Τα αυθαίρετα αυτά, θα μπορούν να νομιμοποιηθούν με την καταβολή ενός εφάπαξ ποσού, που θα κυμαίνεται πιθανότατα γύρω στα 500 ευρώ. Ο ιδιοκτήτης θα πρέπει να υποβάλει απλά μία αίτηση και μία βεβαίωση μηχανικού. Με τη ρύθμιση αυτή, εκτιμάται ότι θα δοθεί διέξοδος σε χιλιάδες πολίτες που έχουν χάσει τους φακέλους τους ή έχουν χτίσει χωρίς οικοδομική άδεια. Οι πληροφορίες αναφέρουν, ακόμη, πως το υπουργείο θα ενσωματώσει στο σχέδιο νόμου ευνοϊκές ρυθμίσεις για τα αυθαίρετα που χτίστηκαν από το 1975 έως το 1983.
Ως κόκκινη γραμμή και για τη νέα ρύθμιση οριοθετείται η 28η Ιουλίου 2011. Αυτό σημαίνει ότι όσα κτίσματα δεν είχαν ολοκληρώσει το σκελετό τους μέχρι την ημερομηνία αυτή, δεν μπορούν να ενταχθούν ούτε στον τρέχοντα νόμο ούτε στον νέο που παρουσιάζεται σήμερα.
Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει, επίσης, οριστική λύση για όσα αυθαίρετα έχουν ανεγερθεί πριν από το 1975 και ευνοϊκές ρυθμίσεις για εκείνα που χτίστηκαν από το 1975. Η ηγεσία του ΥΠΕΚΑ προτίθεται να διευκολύνει τους ιδιοκτήτες αυθαιρέτων προ του 1975, που δεν έχουν στα χέρια τους οικοδομική άδεια. Τα αυθαίρετα αυτά, θα μπορούν να νομιμοποιηθούν με την καταβολή ενός εφάπαξ ποσού, που θα κυμαίνεται πιθανότατα γύρω στα 500 ευρώ. Ο ιδιοκτήτης θα πρέπει να υποβάλει απλά μία αίτηση και μία βεβαίωση μηχανικού. Με τη ρύθμιση αυτή, εκτιμάται ότι θα δοθεί διέξοδος σε χιλιάδες πολίτες που έχουν χάσει τους φακέλους τους ή έχουν χτίσει χωρίς οικοδομική άδεια. Οι πληροφορίες αναφέρουν, ακόμη, πως το υπουργείο θα ενσωματώσει στο σχέδιο νόμου ευνοϊκές ρυθμίσεις για τα αυθαίρετα που χτίστηκαν από το 1975 έως το 1983.